ترسیم نقشه موضوعی اسناد جنگ تحمیلی: مطالعه موردی وصیت‌نامه فرماندهان پاسدار شهید استان کرمان
نوع مقاله: علمی پژوهشی
مولفان: مهدی محمودی، محمد توکلی زاده راوری
چکیده:
هدف: هدف پژوهش حاضر مطالعه وصیت‌نامه فرماندهان پاسدار شهید استان کرمان به‌عنوان اسناد جنگ تحمیلی از طریق رویکرد ترسیم نقشه‌های موضوعی است .
روش/ رویکرد: پژوهش توصیفی-تحلیلی و از نوع کاربردی است که به تحلیل محتوا به روش تحلیل هم‌رخدادی واژگان و فن خوشه‌بندی می‌پردازد. تحلیل محتوا روی 68 متن کامل از وصیت‌نامه فرماندهان پاسدار شهید استان کرمان صورت گرفته است. اصطلاحات نمایه‌ای آن‌ها، با مدل نمایه‌سازی خودکار شکاف-گلچین، از متن وصیت‌نامه شهدا استخراج شد. حاصل آن 1879 اصطلاح بود. از طریق قانون برادفورد، 98 اصطلاح به‌عنوان مفاهیم هسته در این وصیت‌نامه‌ها برگزیده شد.
یافته‌ها: با توجه به خوشه‌های حاصل از نمودار سلسله‌مراتبی، هشت محور اساسی در این وصیت‌نامه‌ها تشخیص داده شد که رانت یا محور اصلی آن‌ها، دو اصطلاح «خداوند» و «اسلام» بود. نتایج حاصل به‌صورت مضمونی و ذهنی با چند نامه از آخرین نامه‌های کشته‌شدگان جنگ جهانی دوم توسط نازی‌ها مقایسه گردید.
نتیجه‌گیری: چندین محور در گروه وصیت‌نامه شهدا و کشته‌شدگان جنگ جهانی دوم مشترک است. تفاوت اساسی بین این دو گروه در درون‌مایه و ذهنیت رزمندگان است. وجه تمایز این دو گروه، وجود عنصر ایدئولوژی اسلامی با محوریت مفاهیم و بزرگان دینی، به‌ویژه شهدای کربلا، در وصیت‌نامه شهداست که جنگ ایران و عراق را متمایز می‌سازد.
کلمات کلیدی: تحلیل محتوا، جنگ ایران و عراق؛ شهیدان، وصیت‌نامه‌ها، فرماندهان، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، استان کرمان، خوشه‌بندی سلسله‌مراتبی، تحلیل شبکه‌های اجتماعی، نقشه‌های موضوعی
فصلنامه گنجینه اسناد، سال بیست و ششم، شماره 104، زمستان 1395
