تأملی بر جهاد و موقعیت های تربیتی آن از منظر قرآن
نوع مقاله: علمی ترویجی
مولفان: طاهره رجبی، رضاعلی نوروزی
چکیده: موقعیت های گوناگون در زندگی انسان، به صورت بالفعل آدمی را در شرایط یادگیری قرار می دهد. از جمله مبانی تربیت انسان، تأثیر پذیری او از این شرایط است. هدف از این تحقیق تبیین موقعیت های تربیتی نهفته در جهاد و چگونگی استفاده از آن است. این پژوهش از نوع تحقیقات کیفی است و با استفاده از روش «تحلیلی ـ استنباطی» انجام گرفته است. بر اساس شیوة مبارزه در جهاد، چهار موقعیت «هجوم، دفاع، هجرت و تقیه» وجود دارد. در موقعیت «دفاع»، انسان در شرایط از پیش تعیین شده قرار می گیرد؛ در «هجوم»، موقعیت ساخته می شود. در «هجرت» باید میدان را ترک کرد، و در «تقیه» باید در میدان ماند و سکوت آگاهانه اختیار کرد. هر یک از این موقعیت ها، زمینة تقویت ویژگی های گوناگونی در انسان می شود و در مجموع، انسان جهادی و مبارز تربیت می شود که متناسب با ابعاد فردی و جمعی جهاد، شاخصه های اخلاقی و اجتماعی توحید و توکل، سختی پذیری، صبر و استقامت، مهر و قهر، اطاعت پذیری، ظلم ستیزی و وظیفه شناسی را کسب خواهد کرد.
کلمات کلیدی: جهاد، شاخصه های انسان جهادی، موقعیت آفرینی جهاد، تمرین تربیتی
فصلنامه اسلام و پژوهشهای تربیتی، سال هفتم، شماره دوم، پیاپی 14، پاییز و زمستان 1394